Ebeveynler çocuklarını eğitirken genellikle olumlu davranışlarında ödül, istenmeyen davranışlarında ise ceza yöntemini kullanırlar. Peki çocuklara duruma göre uygulanan ödül ya da ceza yöntemleri faydalı mıdır? Ödül ve ceza yöntemi çocukların gelişiminde uygulanan en bilindik disiplin yöntemi olsa da birkaç dönemdir psikologlar bu yöntem üzerinde geniş araştırmalar yapmakta ve birçok tartışma konusunda bu sorgulanmaktadır. Bazı araştırmalara göre ödül ve ceza yönteminin kısa süreli sonuçlar için etkili olduğu kanıtlanmıştır. Ödül yönteminde çocuğun tekrardan o davranışı yapmasını sağlayabilirsiniz. Ancak çocuk bunu ödül için tekrarladığında davranışındaki verimlilik ve performans düşebilir. Peki bu durumda neler yapılması gerekiyor ve hangi yöntem daha etkili olmaktadır?
- Ödül yöntemini çocuğunuzu övgüye boğmadan belirli derecede yapmalısınız. Eğer onu ortamda gerektiğinden fazla överseniz çocuğunuz yetersiz performansını aşırı olarak gözünde büyüterek bir dahaki sefere daha düşük performans gösterebilir.
- Ödül sisteminde çocuğunuzun ortaya koyduğu davranışa değil, o davranış için göstermiş olduğu çabalara yönelirseniz hedefe ulaşabilirsiniz.
- Ceza yönteminin çocukların eğitiminde hiç doğru bir yöntem olmadığını belirtmek isteriz. Çocukları kırmak, bağırmak, çağırmak, hatta ve hatta onlara vurmak kendilerine güven duygularının kırılmasına ve asi çocuklar yetiştirmenize neden olabilir.
- Ceza yöntemi yerine çocuğunuza kısa süreliğine odasına kapanma ve oyun ya da televizyon gibi aktivitelerden uzak kalma yasağı koyabilirsiniz.
Çocukların gelişimi için ne ödül ne de ceza yöntemi uygun değildir. En uygun yöntem çocukla doğru iletişim kurarak onu güzel davranışlara yönlendirmektir. Olumsuz davranışlarında konuşarak ve ona doğruyu anlatarak iyi davranışlar sergilemesini sağlayabilirsiniz. Çocuğunuzun ilerleyen dönemlerde kendine ve çevresindekilere duyduğu güveni kaybetmesini istemiyorsanız mümkün olduğunca ceza yönteminden kaçınmalısınız. Ceza yerine çocuğunuzun en sevdiği aktivitelerle ilgilenmesini kısa bir süreliğine yasaklayabilirsiniz.
